اولین گام برای موفقیت در یک مناظره ی اعتقادی «رعایت آداب هم صحبتی و گفتگو »است.

این ادعای گزافی نیست که «اگر عاقلانه ترین حرف را با تندخویی، به منطقی ترین انسان روی زمین بگویید قبول نخواهد کرد» چه بسیار مناظرات پرمغزی که با رعایت نکردن آداب هم صحبتی و تندخویی تنها موجب ایذاء و کینه توزی شده  و صد البته یک فرصت طلایی را هم معدوم ساخته است.

و برعکس چه هم صحبتی های کوتاهی که اخلاق نیک و خوشرویی موجب تمدید زمان مصاحبت و مناظره و مجذوب ساختن مخاطب می شود.

نکته!(در اصول مناظره به مخاطب خصم می گویند که معنایی شبیه دشمن دارد اما در یک مناظره ی اعتقادی!! نباید از این کلمه حتی در ذهن خود استفاده کرد چون در مناظره ی اعتقادی،هدف تنها و تنها هدایت و ایصال اشخاص است به حقیقتی ورای آنچه که تا به حال می دانسته اند.)

قبل از آموزش مواردی که رعایت آنها در مجموع باعث حفظ اخلاقیات در مناظره می شودتوجه شما را به این موضوع مهم و کاربردی جلب می کنیم که..

یک مناظره از جنبه ی اخلاقی آن ،چهار وجه دارد:                               

وجه اول:شما و مخاطب تنها هستید و مخاطب شما حامی رعایت اخلاقیات در مناظره است.

وجه دوم:مناظره ی شما شامل یک یا چند مستمع می باشد و مخاطب شما حامی رعایت اخلاقیات در مناظره است.

وجه سوم:مخاطب شما تندخو و بی اخلاق است و در عین حال مستمع و شخص سومی در کار نیست.

وجه چهارم:مخاطب شما تندخو است و مناظره ی شما شامل یک یا چند مستمع می باشد.

در حالتهای اول و سوم که مستمعی در کار نیست هر چقدر بتوانید ضمن رعایت اخلاق مناظره،مخاطب خود را آرام نگاه داشته و از تحریک آن پرهیز نمایید برگ برنده با شماست.از این رو که اخلاق امری فطری است و حسن و قبح آن را عقل به راحتی درک می کند مطمین باشید هر چند مخاطب در ظاهر نشان ندهد اما شیفته ی شما خواهد شد و این باعث تاثیر مضاعف استدلالات شما بر او می شود.

در حالتهای دوم و چهارم که مناظره توسط افرادی غیر از دو طرف رصد می شود آرام نگاه داشتن مخاطب اولویت دارد اما اگر در مناظره به سختی افتادید یعنی مخاطب، اجازه ی احاطه ی شما به مناظره را چه از طریق استدلال یا مغلطه(در ابزار مناظره از مغلطه صحبت خواهیم کرد.!)و چه از طریق پرخاشگری نداد،اجازه دارید ضمن خونسرد نگاه داشتن خود و جلب حمایت حضار،مخاطب را برای تندخویی کردن تحریک نمایید.

در اجرای این بند،این دو اصل مهم یادتان باشد که:

الف)در مناظرات همگانی خروج از موازین اخلاقی یعنی شکست مسلّم

ب)حضار در واقع مخاطبین ساکتی هستند که اقناع آنها(در صورت ناامیدی از اقناع مخاطب) باید بعنوان هدف دوم  و جایگزین هدف اول که اقناع مخاطب است،در نظر گرفته شود.

                                         هرگز با یک آدم نادان مجادله نکنید...

                                تماشا گران ممکن است نتوانند            

                               تفاوت بین شما را تشخیص دهند...